Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn loại hợp đồng phù hợp trở thành yếu tố quyết định sự gắn bó lâu dài. Nhiều người quan tâm đến câu hỏi hợp đồng vô thời hạn là gì bởi đây được xem là nền tảng mang lại sự ổn định, tạo niềm tin và đảm bảo quyền lợi cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp. Tìm hiểu rõ hơn sẽ mở ra nhiều góc nhìn giá trị cho hành trình nghề nghiệp và quản trị nhân sự.
Hợp đồng vô thời hạn là gì
Hợp đồng vô thời hạn là loại hợp đồng lao động mà trong đó hai bên không xác định trước thời điểm kết thúc hiệu lực. Theo Bộ luật Lao động 2019, đây là hình thức hợp đồng phổ biến áp dụng khi người lao động đã gắn bó lâu dài và chứng minh được năng lực chuyên môn, thái độ làm việc ổn định. Điểm khác biệt quan trọng giữa hợp đồng vô thời hạn và hợp đồng xác định thời hạn nằm ở thời gian ràng buộc. Nếu hợp đồng có thời hạn chỉ kéo dài tối đa 36 tháng, thì hợp đồng vô thời hạn không quy định ngày kết thúc, mang lại sự cam kết lâu dài và ổn định hơn cho cả hai bên.
Hợp đồng vô thời hạn không xác định ngày kết thúc, tạo sự gắn bó lâu dài giữa người lao động và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, hợp đồng vô thời hạn còn mang ý nghĩa pháp lý quan trọng. Đây là căn cứ để người lao động được bảo vệ đầy đủ quyền lợi về bảo hiểm, lương thưởng, phúc lợi và có cơ sở chắc chắn khi xảy ra tranh chấp. Đối với doanh nghiệp, loại hợp đồng này giúp duy trì đội ngũ nhân sự chủ chốt, tạo điều kiện để hoạch định chiến lược phát triển lâu dài. Nhờ tính bền vững, hợp đồng vô thời hạn trở thành lựa chọn an toàn trong việc xây dựng quan hệ lao động minh bạch và ổn định.
Đặc điểm hợp đồng vô thời hạn
Hợp đồng vô thời hạn mang những đặc điểm riêng biệt, tạo nên sự khác biệt so với các loại hợp đồng lao động khác. Điểm nổi bật đầu tiên là thời hạn hiệu lực không được xác định cụ thể. Khi ký kết, hợp đồng sẽ có giá trị lâu dài cho đến khi một trong hai bên chủ động chấm dứt theo đúng quy định pháp luật. Điều này mang đến sự ổn định rõ rệt trong quan hệ lao động, hạn chế những thay đổi đột ngột có thể ảnh hưởng đến quyền lợi và kế hoạch của các bên.
Một đặc điểm quan trọng khác là tính gắn bó bền vững. Hợp đồng vô thời hạn thường được áp dụng khi người lao động đã trải qua giai đoạn thử thách, thể hiện được năng lực và cam kết với doanh nghiệp. Việc ký kết hợp đồng này không chỉ khẳng định niềm tin của người sử dụng lao động mà còn củng cố mối quan hệ lâu dài giữa hai bên. Ngoài ra, hợp đồng vô thời hạn tạo điều kiện để cả người lao động và doanh nghiệp hoạch định kế hoạch công việc, phát triển sự nghiệp hoặc chiến lược kinh doanh với tầm nhìn dài hạn, không bị giới hạn bởi thời hạn ngắn.
Quy định pháp luật về hợp đồng vô thời hạn
Theo Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng vô thời hạn là một trong hai loại hợp đồng lao động được công nhận chính thức. Điều 20 của luật quy định rõ, hợp đồng vô thời hạn là hợp đồng mà trong đó không xác định ngày kết thúc, và thường áp dụng cho người lao động đã ký liên tiếp hai lần hợp đồng có thời hạn. Từ lần ký thứ ba trở đi, người sử dụng lao động bắt buộc phải ký hợp đồng vô thời hạn, trừ một số trường hợp đặc biệt như lao động cao tuổi, người nước ngoài hoặc hợp đồng mùa vụ.
Ngoài quy định về thời điểm áp dụng, pháp luật còn đưa ra các điều kiện chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch. Khi ký kết, hợp đồng vô thời hạn phải được lập thành văn bản hoặc thông qua phương tiện điện tử theo quy định, có đầy đủ nội dung cơ bản như công việc, mức lương, chế độ bảo hiểm, quyền và nghĩa vụ của hai bên. Đồng thời, doanh nghiệp phải thông báo, giải thích rõ ràng cho người lao động trước khi ký để tránh phát sinh tranh chấp.
Việc tuân thủ đúng các điều khoản của pháp luật không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ mình trước rủi ro kiện tụng, mà còn đảm bảo người lao động được hưởng đầy đủ quyền lợi chính đáng. Nhờ đó, hợp đồng vô thời hạn trở thành công cụ pháp lý bền vững, góp phần xây dựng môi trường làm việc công bằng và minh bạch.
Ưu điểm của hợp đồng vô thời hạn
Hợp đồng vô thời hạn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp. Trước hết, loại hợp đồng này tạo nên sự ổn định lâu dài trong quan hệ lao động. Người lao động không còn lo lắng về thời điểm hết hạn, từ đó yên tâm làm việc, cống hiến và tập trung phát triển sự nghiệp. Doanh nghiệp nhờ vậy cũng duy trì được nguồn nhân lực ổn định, tránh tình trạng gián đoạn trong sản xuất hay vận hành.
Một ưu điểm quan trọng khác là khả năng giữ chân nhân sự có kinh nghiệm và chuyên môn cao. Khi người lao động cảm nhận được sự cam kết bền vững, họ sẽ gắn bó lâu dài, giảm tỷ lệ nghỉ việc đột ngột. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân sự mới. Đồng thời, mối quan hệ lao động dựa trên hợp đồng vô thời hạn còn tạo nền tảng tin cậy, giúp cả hai bên hợp tác hiệu quả hơn trong các kế hoạch dài hạn.
Ngoài ra, việc ký kết hợp đồng vô thời hạn thể hiện cam kết của doanh nghiệp trong việc xây dựng môi trường làm việc minh bạch và bền vững. Đây là yếu tố quan trọng để thu hút nhân tài, nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu trên thị trường lao động. Chính nhờ sự ổn định và giá trị lâu dài, hợp đồng vô thời hạn ngày càng trở thành lựa chọn hàng đầu trong quản trị nhân sự.
Nhược điểm của hợp đồng vô thời hạn
Bên cạnh những lợi ích nổi bật, hợp đồng vô thời hạn cũng tồn tại những hạn chế nhất định mà cả người lao động và doanh nghiệp cần cân nhắc. Một trong những nhược điểm rõ ràng nhất là sự ràng buộc chặt chẽ, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn khi muốn chấm dứt hợp đồng với nhân sự không còn phù hợp. Quá trình này thường đòi hỏi phải có căn cứ pháp lý cụ thể, nếu không sẽ dẫn đến tranh chấp hoặc rủi ro kiện tụng.
Đối với doanh nghiệp, hợp đồng vô thời hạn còn tạo áp lực lớn về quản lý nhân sự lâu dài. Người sử dụng lao động cần có kế hoạch rõ ràng trong phân bổ công việc, đào tạo và phát triển đội ngũ, nếu không sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa nhân lực hoặc lãng phí nguồn lực. Thêm vào đó, trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc hay các khoản hỗ trợ khác khi chấm dứt hợp đồng cũng khiến doanh nghiệp phải gánh thêm chi phí đáng kể.
Về phía người lao động, mặc dù hợp đồng vô thời hạn mang lại sự ổn định, nhưng đôi khi lại tạo cảm giác ỷ lại, thiếu động lực phấn đấu để phát triển kỹ năng mới. Nếu không có sự chủ động nâng cao năng lực, người lao động dễ rơi vào trạng thái dậm chân tại chỗ, khó nắm bắt cơ hội mới trong sự nghiệp. Chính vì vậy, hợp đồng vô thời hạn vừa là cơ hội, vừa là thách thức cần được nhìn nhận một cách cân bằng.
Quyền lợi người lao động trong hợp đồng vô thời hạn
Người lao động khi ký hợp đồng vô thời hạn sẽ được bảo đảm nhiều quyền lợi quan trọng theo quy định của pháp luật. Trước hết là quyền được tham gia đầy đủ các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp. Đây là nền tảng giúp người lao động yên tâm hơn trong quá trình làm việc, được bảo vệ về sức khỏe, thu nhập và có hỗ trợ khi gặp rủi ro nghề nghiệp hoặc mất việc.
Một quyền lợi đáng chú ý khác là quyền được đơn phương chấm dứt hợp đồng với điều kiện thông báo trước theo thời hạn luật định. So với hợp đồng có thời hạn, hợp đồng vô thời hạn cho phép người lao động linh hoạt hơn trong việc đưa ra quyết định chuyển việc hay thay đổi định hướng nghề nghiệp mà vẫn đảm bảo tuân thủ pháp luật. Điều này mang lại sự chủ động cần thiết, giúp người lao động có thêm cơ hội phát triển trong môi trường phù hợp.
Ngoài ra, hợp đồng vô thời hạn còn mở ra cơ hội đào tạo, bồi dưỡng và thăng tiến lâu dài. Doanh nghiệp thường ưu tiên đầu tư phát triển nguồn nhân lực gắn bó lâu dài, từ đó người lao động có thể nâng cao chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm và đạt được những vị trí cao hơn trong sự nghiệp. Chính những quyền lợi này khiến hợp đồng vô thời hạn trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều người lao động mong muốn xây dựng sự ổn định và phát triển bền vững.
Nghĩa vụ doanh nghiệp khi ký hợp đồng vô thời hạn
Khi lựa chọn ký hợp đồng vô thời hạn với người lao động, doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã được pháp luật quy định. Trước hết, doanh nghiệp phải tuân thủ toàn bộ nội dung hợp đồng đã cam kết, bao gồm công việc, mức lương, chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc. Việc bảo đảm đúng thỏa thuận không chỉ giúp duy trì uy tín của doanh nghiệp mà còn hạn chế nguy cơ xảy ra tranh chấp.
Ngoài ra, doanh nghiệp có trách nhiệm chi trả lương, phụ cấp và các khoản phúc lợi đi kèm một cách đầy đủ và đúng hạn. Đây là yếu tố cốt lõi trong quan hệ lao động, bởi bất kỳ sự chậm trễ hoặc thiếu minh bạch nào cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần làm việc và sự gắn bó lâu dài của nhân viên. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn phải đóng đầy đủ các loại bảo hiểm cho người lao động theo đúng quy định, bảo đảm quyền lợi an sinh xã hội.
Một nghĩa vụ quan trọng khác là chi trả trợ cấp thôi việc hoặc mất việc trong trường hợp chấm dứt hợp đồng. Điều này không chỉ thể hiện sự tuân thủ pháp luật mà còn góp phần duy trì hình ảnh doanh nghiệp chuyên nghiệp, nhân văn trong mắt người lao động và xã hội. Việc thực hiện đúng các nghĩa vụ trên là cơ sở để xây dựng quan hệ lao động bền vững, ổn định và minh bạch giữa hai bên.
Điều kiện chấm dứt hợp đồng vô thời hạn theo luật
Mặc dù hợp đồng vô thời hạn mang tính ổn định cao, nhưng trong một số trường hợp, pháp luật vẫn cho phép chấm dứt khi đáp ứng các điều kiện nhất định. Theo quy định của Bộ luật Lao động, hợp đồng có thể được chấm dứt nếu một trong hai bên đưa ra yêu cầu hợp pháp. Người lao động có quyền đơn phương nghỉ việc khi báo trước từ 30 đến 45 ngày tùy tính chất công việc, trong khi người sử dụng lao động chỉ được chấm dứt khi có căn cứ rõ ràng như tái cơ cấu, cắt giảm nhân sự hoặc người lao động thường xuyên không hoàn thành nhiệm vụ.
Về thủ tục, việc chấm dứt hợp đồng vô thời hạn phải tuân theo nguyên tắc báo trước và lập thành văn bản. Người lao động có trách nhiệm bàn giao công việc, còn doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán tiền lương, trợ cấp thôi việc hoặc các khoản khác theo quy định. Nếu một trong hai bên không tuân thủ đúng quy trình, việc chấm dứt có thể bị coi là trái pháp luật và dẫn đến tranh chấp.
Ngoài ra, pháp luật cũng quy định một số trường hợp đặc biệt cho phép chấm dứt ngay mà không cần báo trước, chẳng hạn như người lao động bị sa thải vì vi phạm kỷ luật nghiêm trọng hoặc doanh nghiệp đơn phương chấm dứt hợp đồng do thiên tai, dịch bệnh, giải thể. Những quy định này vừa đảm bảo sự linh hoạt trong quản lý, vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cả hai bên khi quan hệ lao động không thể tiếp tục.
So sánh hợp đồng vô thời hạn và hợp đồng có thời hạn
Hợp đồng vô thời hạn và hợp đồng có thời hạn là hai hình thức phổ biến trong quan hệ lao động, khác nhau chủ yếu ở thời gian hiệu lực. Hợp đồng có thời hạn chỉ kéo dài tối đa 36 tháng, phù hợp với công việc ngắn hạn hoặc theo dự án. Ngược lại, hợp đồng vô thời hạn không quy định ngày kết thúc, mang lại sự ổn định cao hơn và thường áp dụng cho những vị trí cần gắn bó lâu dài.
Xét về quyền lợi, cả hai loại hợp đồng đều bảo đảm người lao động được tham gia các chế độ bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp. Tuy nhiên, hợp đồng vô thời hạn cho phép người lao động chấm dứt bằng việc báo trước theo quy định, linh hoạt hơn so với hợp đồng có thời hạn vốn gắn chặt với thời điểm hết hạn hoặc lý do pháp lý cụ thể.
Đối với doanh nghiệp, hợp đồng có thời hạn giúp kiểm soát chi phí và cơ cấu nhân sự linh hoạt, nhất là khi nhu cầu lao động chỉ mang tính tạm thời. Trong khi đó, hợp đồng vô thời hạn giúp duy trì nhân sự chủ chốt, giảm rủi ro biến động nhân lực và tiết kiệm chi phí tuyển dụng, đào tạo.
Sự phân biệt này cho thấy mỗi loại hợp đồng có ưu thế riêng, và việc lựa chọn cần căn cứ vào tính chất công việc cũng như mục tiêu của cả hai bên.
Câu hỏi thường gặp về hợp đồng vô thời hạn
Có bắt buộc ký hợp đồng vô thời hạn không?
Không phải mọi trường hợp đều bắt buộc. Theo Bộ luật Lao động, sau khi ký liên tiếp 2 lần hợp đồng có thời hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc, doanh nghiệp phải ký hợp đồng vô thời hạn, trừ một số ngoại lệ như lao động cao tuổi hoặc người nước ngoài.
Hợp đồng vô thời hạn có thể ký bằng điện tử hay không?
Có. Pháp luật cho phép ký hợp đồng lao động bằng phương tiện điện tử với chữ ký số hợp lệ. Hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý tương đương hợp đồng giấy nếu đảm bảo tính xác thực và sự thỏa thuận của hai bên.
Thời gian thử việc có tính vào hợp đồng vô thời hạn không?
Không. Thử việc chỉ là giai đoạn đánh giá năng lực. Sau khi đạt yêu cầu, doanh nghiệp mới ký hợp đồng chính thức, có thể là hợp đồng vô thời hạn.
Hợp đồng vô thời hạn là gì không chỉ là một quy định pháp luật mà còn là cơ sở quan trọng để bảo đảm quyền lợi của người lao động và trách nhiệm của doanh nghiệp. Với tính ổn định và sự cam kết lâu dài, loại hợp đồng này góp phần xây dựng quan hệ lao động minh bạch, công bằng, đồng thời mở ra cơ hội phát triển cho cả hai bên.
Trí Nhân